تصویری تازه از بازار واردات خودرو در ۱۴۰۴
عرضه با ارز قدیم، تعرفههای تثبیتشده و آییننامه جدید برقی–هیبریدی
در حالی که نرخ ارز این روزها آرام و قرار ندارد، بازار واردات خودرو هم به نقطهای تازه رسیده است. خودروهایی که همین حالا در کشور موجودند هنوز با ارز قدیم قیمتگذاری میشوند، اما همزمان سیاستگذار تعرفهها را تثبیت کرده و از ابتدای ۱۴۰۴ آییننامهای تازه با تمرکز بر خودروهای برقی و هیبریدی به اجرا میگذارد. کنار هم قرار گرفتن این سه تغییر، تصویری روشنتر از آینده واردات خودرو در ایران میسازد؛ بازاری که در مرز میان وعدههای ثبات و چالشهای ارزی حرکت میکند.
عرضه خودروهای فعلی با ارز قدیم
مهدی تقدسی، مدیر سامانه یکپارچه واردات خودرو، در توضیح شرایط این روزهای بازار میگوید خودروهایی که حالا در فهرست فروش قرار گرفتهاند، هنوز با ارز قدیم محاسبه شدهاند. به بیان ساده، چون ارز موردنیاز این محمولهها از قبل تأمین شده، افزایش نرخ ارز در هفتههای اخیر تاثیری بر قیمت نهایی آنها نگذاشته است.
برای نمونه، تویوتا bZ4X با قیمت قطعی اعلامشده در بخشنامه عرضه خواهد شد و ولوو EX30 هم فعلاً بهصورت علیالحساب در لیست فروش قرار گرفته است. واردکنندگان نیز اجازه ندارند به بهانه نوسانهای تازه بازار ارز، رقمها را تغییر دهند. این تصمیم عملاً به خریداران اطمینان میدهد که دستکم در مرحله فعلی، خبری از شوک قیمتی در خودروهای موجود نخواهد بود.
تعرفههای جدید و تثبیتشده
وزارت صمت سرانجام مصوبه اصلاحی تعرفه واردات خودرو را به گمرکات کشور ابلاغ کرد؛ تصمیمی که از ابتدای سال ۱۴۰۴ اجرایی میشود و بر اساس آن، تعرفهها روی میانگین ۱۰۰ درصد تثبیت شدهاند. این تغییر به معنای پایان اختلافهای حقوقی و بلاتکلیفی سالهای گذشته است و برای نخستینبار، امکان واردات خودروهای بالای ۲۵۰۰ سیسی نیز فراهم خواهد شد.
طبق مصوبه جدید، خودروها در هفت گروه تعرفهای دستهبندی شدهاند؛ از خودروهای کوچک زیر ۱۵۰۰ سیسی با تعرفه ۲۰ درصد گرفته تا مدلهای برقی با تعرفه تنها ۴ درصد و هیبریدیها با ۱۵ درصد. در سوی دیگر، خودروهای پرحجم بالای ۳۰۰۰ سیسی مشمول تعرفه سنگین ۱۶۵ درصد خواهند بود.
با وجود این شفافسازی، یک نکته همچنان پابرجاست: نرخ ارز بالا. تثبیت تعرفهها بدون شک فضای پیشبینیپذیرتری برای واردکنندگان ایجاد میکند، اما تا زمانی که قیمت ارز در بازار آرام نگیرد، مصرفکننده نهایی تغییر محسوسی در قیمت خودروهای وارداتی احساس نخواهد کرد.
آییننامه اجرایی جدید
هیأت وزیران همزمان با اصلاح تعرفهها، آییننامه اجرایی تازهای برای واردات خودرو در سال ۱۴۰۴ تصویب و ابلاغ کرد. در این آییننامه، وظایف اصلی بر عهده بانک مرکزی و وزارت صمت گذاشته شده تا مسیر واردات از نظر تأمین ارز و نظارت بر استانداردها روشن باشد.
تمرکز ویژه این بخشنامه بر خودروهای برقی و هیبریدی است؛ محصولاتی که قرار است سهم بیشتری در بازار آینده داشته باشند. در کنار آن، مقررات تازه اجازه میدهد ایرانیان مقیم خارج سالانه یک خودرو شخصی تا سقف ۲۰ هزار دلار را بدون انتقال ارز وارد کنند. همچنین برای سرمایهگذاران خارجی امتیاز ویژهای در نظر گرفته شده: به ازای هر ۳۰۰ هزار دلار سرمایهگذاری در کشور، امکان واردات یک خودروی نو تا سقف ۲۰ هزار دلار فراهم است.
آییننامه تازه اما فقط به مسائل مالی بسنده نکرده و بر الزامات فنی هم تأکید کرده است. همه خودروهای وارداتی باید استاندارد آلایندگی یورو ۶ یا بالاتر را داشته باشند، گواهی اصالتشان تأیید شود، با گارانتی معتبر عرضه شوند و حتماً نمایندگی خدمات پس از فروش در ایران داشته باشند. به این ترتیب، دولت تلاش کرده واردات را نهفقط آزادتر، بلکه هدفمندتر و با تضمین کیفیت برای مصرفکننده پیش ببرد.
آینده واردات خودرو در گرو ثبات ارزی
تصویر بازار وارداتی ایران در آستانه ۱۴۰۴ چند وجه دارد: خودروهای موجود همچنان با ارز قدیم به دست مشتریان میرسند؛ از ابتدای سال آینده، تعرفهها تثبیت میشوند و مسیر برای واردات گستردهتر، حتی در رده بالای ۲۵۰۰ سیسی، باز خواهد شد؛ و با ابلاغ آییننامه جدید، حضور برقیها و هیبریدیها جدیتر از همیشه دنبال میشود.
اما در پس همه این تغییرات یک نکته اساسی پنهان است: نرخ ارز. اگر بازار ارز به ثبات نرسد، اثر کاهش تعرفه و تسهیل آییننامهها برای مصرفکننده محسوس نخواهد بود. در واقع، سیاستگذار توانسته چارچوب حقوقی و فنی واردات را شفاف کند، اما قیمت نهایی خودرو در ایران همچنان بیش از هر چیز به آرام گرفتن دلار وابسته است.
