اسقاط خودروهای فرسوده ۱۴۰۴ | زنگ خطر ناترازی بنزین ایران تا ۷ میلیون خودروی فرسوده در ۱۴۰۷
با ادامه رکود در اسقاط خودروهای فرسوده ۱۴۰۴، خطر بزرگی پیشروی کشور قرار گرفته است. براساس پیشبینیها، اگر روند فعلی ادامه یابد، تا سال ۱۴۰۷ حدود ۷ میلیون خودروی فرسوده در جادههای ایران تردد خواهند کرد. این موضوع نهتنها آلودگی و ترافیک را تشدید میکند، بلکه ناترازی بنزین ایران ۱۴۰۴ را به اوج میرساند و مصرف مازاد بنزین میتواند به ۳ میلیارد لیتر در سال برسد.
وضعیت فعلی اسقاط خودرو در ایران
پس از تحریمهای ثانویه، روند اسقاط خودرو یا متوقف شد یا بسیار کند پیش رفت. سال ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ رکورد اسقاط خودرو به ثبت رسید، اما در سال ۱۴۰۴ این روند با افت جدی روبهرو شده است.
- طبق آمار ستاد نوسازی ناوگان:
- سال ۱۴۰۳: حدود ۳۴۹ هزار دستگاه اسقاط
- پیشبینی ۱۴۰۴: کمتر از ۳۰۰ هزار دستگاه اسقاط
- در سال ۱۴۰۳ بیش از ۲۱۰ هزار گواهی اسقاط مازاد تجمیع شد که جذابیت صدور گواهی جدید را کاهش داد.
آمار خودروهای فرسوده و مصرف بنزین در ایران
| شاخص | عدد / میزان | توضیح |
| تعداد خودروهای سواری فرسوده فعلی | حدود ۲ میلیون دستگاه | در حال تردد روزانه |
| مصرف سالانه این خودروها | ۵ میلیارد لیتر بنزین | بالاتر از استاندارد جهانی |
| مازاد مصرف بنزین توسط این خودروها | ۱ میلیارد لیتر | در صورت جایگزینی صرفهجویی میشود |
| پیشبینی تعداد فرسودهها در ۱۴۰۷ | ۷ میلیون دستگاه | در صورت تداوم روند فعلی |
| رشد ناترازی بنزین | ۵۰ تا ۱۰۰٪ | هشدار رسمی ستاد نوسازی |
| مازاد مصرف بنزین تا ۱۴۰۷ | ۳ میلیارد لیتر | برآورد سالانه |
چرا رکود اسقاط خودرو در ایران شکل گرفت؟
کاهش تولید خودرو: در سال ۱۴۰۳ تولید ۲۵٪ کمتر از برنامه پیشبینی شده بود. کاهش واردات خودرو: ۴۴٪ انحراف نسبت به برنامه اعلامی. وابستگی چرخه اسقاط به تولید و واردات: طبق قانون اسقاط خودرو ماده ۱۰، به ازای تولید هر ۴ خودرو، باید یک خودرو فرسوده اسقاط شود.
مازاد گواهی اسقاط خودرو ۱۴۰۳–۱۴۰۴: با انباشت بیش از ۲۱۰ هزار گواهی، تقاضا برای گواهی جدید کاهش یافت. کاهش منابع حاصل از ماده ۱۲ قانون صرفهجویی مصرف سوخت و نبود حمایت مالی کافی.
برنامه جایگزینی تاکسی و اتوبوس فرسوده
ستاد نوسازی ناوگان برای کاهش فشار مصرف سوخت و آلودگی هوا برنامههای ویژهای طراحی کرده است:
- ۹۶ هزار دستگاه تاکسی و موتورسیکلت در طرح جایگزینی ۱۴۰۴
- ۱۵۳۴ دستگاه اتوبوس در طرح خروج ناوگان فرسوده
- ۲۰ هزار موتورسیکلت فرسوده آماده خروج
- تسهیلات ویژه برای تاکسیهای برقی: وام ۱.۷ میلیارد تومانی + وام تکمیلی ۳۵۰ میلیون تومانی + گواهی اسقاط
تاثیر خودروهای فرسوده بر مصرف بنزین
فقط خودروهای سواری فرسوده (۲ میلیون دستگاه فعلی) سالانه حدود ۱ میلیارد لیتر مازاد بنزین مصرف میکنند.اگر تا سال ۱۴۰۷ به ۷ میلیون خودرو فرسوده برسیم، این رقم تا ۳ میلیارد لیتر مازاد افزایش خواهد یافت. نتیجه: تشدید ناترازی بنزین ایران ۱۴۰۴ و وابستگی بیشتر به واردات. در حالیکه اسقاط میتواند نقش اصلی در کاهش مصرف بنزین با اسقاط خودرو داشته باشد.
جمعبندی و رکورد اسقاط خودرو در سالهای ۱۴۰۲–۱۴۰۳
سال ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ نقطه اوج بودند: هم تولید خودرو افزایش داشت و هم واردات آزاد شد. همین دو عامل باعث رشد چشمگیر اسقاط شد. اما از ابتدای ۱۴۰۴، با کاهش تولید و افت واردات، رکود اسقاط خودرو در ایران بهطور جدی آغاز شد. با ادامه روند فعلی، ایران در معرض بحرانی دوگانه قرار میگیرد: انباشت ۷ میلیون خودروی فرسوده تا ۱۴۰۷ و رشد ۵۰ تا ۱۰۰ درصدی ناترازی بنزین
تنها راه عبور از این بحران، اجرای قاطع برنامه اسقاط خودرو در ایران، تقویت منابع مالی نوسازی ناوگان و استفاده از ظرفیتهای قانونی ماده ۱۰ و ماده ۱۲ است. اگر چرخه اسقاط بهبود پیدا نکند، کشور نهتنها با آلودگی شدید و ترافیک سنگین مواجه خواهد شد، بلکه سالانه میلیاردها لیتر بنزین نیز به هدر خواهد رفت.
