آییننامه ارتقای کیفیت خودرو ابلاغ شد | اجرای پلکانی استانداردهای جدید از ۸۵ تا ۱۲۲ مورد
دولت با تصویب آییننامه ارتقای کیفیت خودرو در قالب تبصره (۲) ماده ۶ قانون ساماندهی صنعت خودرو، مسیر تازهای برای نوسازی ساختار تولید و ارتقای استاندارد خودروهای داخلی آغاز کرده است. بر اساس این آییننامه، استانداردهای خودرویی کشور از ۸۵ به ۱۲۲ مورد افزایش یافته و اجرای آن بهصورت پلکانی و هماهنگ با توان تولیدکنندگان دنبال میشود.
هدف اصلی این طرح، ارتقای کیفیت خودروهای داخلی، افزایش رضایت مصرفکننده، و کاهش مصرف سوخت در صنعت خودروی ایران است.
مهمترین محورهای آییننامه ارتقای کیفیت خودرو
| عنوان محور | توضیح |
| عنوان مصوبه | آییننامه اجرایی تبصره (۲) ماده (۶) قانون ساماندهی صنعت خودرو |
| مرجع تصویب | هیئت وزیران – به پیشنهاد وزارت صنعت، معدن و تجارت |
| ابلاغکننده | محمدرضا عارف، معاون اول رئیسجمهور |
| هدف کلان | ارتقای کیفیت خودروهای داخلی، کاهش مصرف سوخت، و افزایش رقابتپذیری صنعت |
| تعداد استانداردها | افزایش از ۸۵ مورد به ۱۲۲ مورد |
| نهادهای مسئول اجرا | وزارت صمت، سازمان ملی استاندارد ایران، شرکتهای خودروسازی |
| دامنه اجرا | طراحی، تولید، قطعهسازی، خدمات پس از فروش |
| ابزارهای نظارتی | سامانه ۱۵۱۷ اصالتسنجی کالا، سامانه مردمدار برای گزارش تخلفات |
| زمانبندی اجرا | بهصورت مرحلهای و متناسب با ظرفیت تولید (۱۴۰۴ تا ۱۴۰۶) |
چرا آییننامه ارتقای کیفیت خودرو تصویب شد؟
تصویب این آییننامه پاسخی است به یکی از چالشهای مزمن صنعت خودرو ایران: فاصله میان تولید کمی و کیفیت واقعی. در سالهای اخیر، با وجود رشد تیراژ تولید، بخش عمدهای از خودروهای داخلی از نظر ایمنی، آلایندگی و دوام قطعات در سطح مطلوب جهانی قرار نداشتند.
وزارت صمت با همکاری سازمان ملی استاندارد ایران و سایر نهادهای تخصصی، طرحی جامع تدوین کرده است تا کیفیت محصول، فرآیند تولید و خدمات پس از فروش، همگی تحت یک نظام ارزیابی واحد قرار گیرند. این آییننامه از سال ۱۴۰۴ اجرایی میشود و تا پایان ۱۴۰۶ تمام خودروسازان داخلی باید الزامات جدید را رعایت کنند.
اجرای پلکانی استانداردهای جدید خودرو چگونه انجام میشود؟
بر اساس اظهارات فرزانه انصاری، رئیس سازمان ملی استاندارد، اجرای الزامات جدید به شکل مرحلهای (پلکانی) خواهد بود تا با ظرفیت فنی و مالی خودروسازان هماهنگ شود.
در مرحله نخست، استانداردهای فعلی شامل ۸۵ مورد اجباری ادامه مییابد و بهتدریج تا رسیدن به ۱۲۲ مورد خودرویی ارتقا پیدا میکند.
استانداردهای جدید شامل مواردی چون:
- سامانههای ایمنی فعال و غیرفعال (ABS، ESP، TPMS)
- ارتقای استاندارد آلایندگی به سطوح یورو ۵ و یورو ۶
- کنترل کیفی سامانه سوخت و سیستم برق خودرو
- آزمون دوام قطعات و کیفیت مواد اولیه
- رعایت حدود مجاز انتشار CO₂ و مصرف سوخت
وزارت صمت موظف است قبل از اجرای هر مرحله، ارزیابی توان تولیدکنندگان را انجام داده و اجرای الزامات را بر اساس آمادگی فنی صنایع تنظیم کند.
شناسنامهدار شدن قطعات و نظارت بر زنجیره تأمین
یکی از بندهای مهم این آییننامه، ایجاد شناسنامه قطعه برای تمامی اجزای خودرو است. هر قطعه باید دارای کد تولید، شناسه سازنده و مشخصات فنی قابل ردیابی باشد تا در صورت بروز نقص، بتوان مسئولیت را بهصورت دقیق پیگیری کرد.
سازمان ملی استاندارد و وزارت صمت، موظفاند با همکاری شرکتهای قطعهسازی، پایگاه داده قطعات استاندارد را ایجاد کنند.
همچنین نظارت بر بازار قطعات از طریق سامانه ۱۵۱۷ اصالتسنجی کالا و سامانه مردمدار برای گزارش تخلفات انجام خواهد شد.
شاخصهای ارزیابی کیفیت خودروهای داخلی
در آییننامه جدید، ارزیابی کیفیت خودرو بر پایه چند شاخص اصلی صورت میگیرد:
| شاخص کلیدی | هدف و دامنه اثر |
| کیفیت طراحی و ساخت (TA) | بهبود کیفیت بدنه، سیستم انتقال قدرت و طراحی ایمنی |
| عملکرد تولید و مونتاژ (SOP) | کاهش خطا در فرآیند تولید و افزایش ثبات کیفیت |
| کیفیت قطعات تأمینشده (QDX) | اطمینان از استاندارد بودن قطعات داخلی و وارداتی |
| خدمات پس از فروش (AFS) | ارزیابی رضایت مشتری، زمان رسیدگی و نرخ بازگشت قطعه معیوب |
| عملکرد زیستمحیطی (Emission) | کنترل آلایندگی، مصرف سوخت و استانداردهای یورو |
این شاخصها مبنای نظارت فصلی بر عملکرد خودروسازان قرار گرفته و شرکتهایی که عملکرد بالاتری داشته باشند، از امتیازات و مجوزهای ویژه بهرهمند خواهند شد.
همکاری میان وزارت صمت، استاندارد و محیط زیست
مطابق آییننامه، سازمان ملی استاندارد ایران مسئول تدوین حدود مجاز آلایندگی و آزمونهای فنی است و نتایج آزمونها برای اعمال نظارت قانونی به سازمان حفاظت محیط زیست ارسال میشود.
این همکاری دوجانبه قرار است زمینه را برای کاهش آلودگی هوا، افزایش بهرهوری و کاهش مصرف سوخت خودروهای داخلی فراهم کند.
الزامات جدید خودروسازان؛ از تولید تا خدمات پس از فروش
خودروسازان داخلی موظفاند:
- قبل از عرضه هر محصول جدید، تأییدیه تطابق با استانداردهای جدید را از سازمان استاندارد اخذ کنند.
- سامانههای پایش کیفی در خطوط تولید و خدمات را بهروزرسانی نمایند.
- گزارشهای دورهای کیفیت و شکایات مشتریان را به وزارت صمت ارائه دهند.
- خدمات پس از فروش را بر اساس شاخصهای عملکردی (AFS Index) مورد سنجش قرار دهند.
بر اساس این طرح، شرکتهایی که در شاخصهای رضایت مشتری، آلایندگی و دوام قطعه امتیاز بالا کسب کنند، در برنامههای حمایتی وزارت صمت در اولویت خواهند بود.
نگاه تحلیلی ویکیشاپ | از استاندارد تا اعتماد
ابلاغ آییننامه ارتقای کیفیت خودرو را میتوان یکی از مهمترین تصمیمات سیاستگذار در مسیر تحول صنعت خودرو ایران دانست.
برای نخستینبار، مجموعهای جامع از الزامات طراحی، تولید، کنترل کیفیت و خدمات پس از فروش در قالب یک سند واحد تعریف شده است.
اگر اجرای این آییننامه با نظارت مؤثر و اراده واقعی خودروسازان همراه شود، میتواند سه دستاورد اساسی برای صنعت خودرو ایران داشته باشد:
- افزایش اعتماد مصرفکنندگان داخلی
- کاهش شکاف کیفیت بین ایران و بازارهای منطقهای
- حرکت از تولید کمّی به تولید کیفی و صادراتپذیر
جمعبندی
آییننامه ارتقای کیفیت خودرو با هدف افزایش کیفیت و ایمنی ابلاغ شد.استانداردهای خودرویی کشور از ۸۵ به ۱۲۲ مورد افزایش مییابد.اجرای آن بهصورت پلکانی و با نظارت وزارت صمت و سازمان استاندارد انجام میشود. مرکز اصلی طرح بر کیفیت قطعات، کاهش مصرف سوخت، آلایندگی کمتر و رضایت مشتری است.
