صف میلیونی خرید خودرو در نهمین قرعهکشی ایرانخودرو | بحران کمبود عرضه در بازار ادامه دارد
با وجود اجرای طرحهای متعدد فروش فوری، فوقالعاده و پیشفروش، بازار خودرو ایران همچنان با انباشت تقاضا و کمبود عرضه واقعی روبهروست. در نهمین قرعهکشی ایرانخودرو بیش از ۴ میلیون و ۶۵۰ هزار نفر برای خرید تنها ۶۵ هزار خودرو ثبتنام کردند؛ آماری که یکبار دیگر نشان میدهد نظام فعلی فروش خودرو در ایران هنوز با نسبت ناعادلانه عرضه و تقاضا دستبهگریبان است.
آمار رسمی ثبتنام و عرضه در نهمین قرعهکشی ایرانخودرو
| شاخص | مقدار یا توضیح |
| مجموع ثبتنامکنندگان | ۴,۶۵۶,۱۹۷ نفر |
| ظرفیت خودروهای عرضهشده | ۶۵,۲۰۰ دستگاه |
| نسبت عرضه به تقاضا | حدود ۱.۴ درصد |
| طرحها | فروش فوری (۳۰ روزه) / فوقالعاده (۹۰ روزه) / پیشفروش (۴ تا ۶ ماهه) |
| گروههای هدف | طرح عادی / طرح جوانی جمعیت / طرح جایگزینی خودروهای فرسوده |
| تاریخ قرعهکشی | ۱۰ آبان ۱۴۰۴ |
| اعلام نتایج | از طریق پیامک و سایت رسمی ikcosales.ir |
| نهادهای ناظر | سازمان حمایت، وزارت صمت، نهادهای نظارتی رسمی |
چرا بازار خودرو هنوز درگیر صف میلیونی خرید است؟
در حالی که بازار خودروهای جهانی با مدلهای فروش آزاد، تسهیلات بانکی کمبهره و رقابت شدید برندها اداره میشود، ساختار فروش در ایران همچنان مبتنی بر نظام قرعهکشی خودروسازان و نوبتگیریهای میلیونی است.
در طرح اخیر، صف میلیونی خرید خودرو برای ۶۵ هزار دستگاه، نشانهای از عدم توازن عرضه و تقاضا در بازار داخلی است. کارشناسان میگویند تا زمانی که کمبود تولید خودروسازان داخلی و قیمتگذاری دستوری ادامه یابد، تقاضای کاذب در بازار فروکش نخواهد کرد.
قرعهکشی ایرانخودرو چگونه برگزار شد؟
نهمین قرعهکشی ایرانخودرو با حضور نهادهای نظارتی و نمایندگان رسمی برگزار شد.
در این مرحله، خودروها در سه قالب زیر عرضه شدند:
- فروش فوری ایرانخودرو: تحویل ۳۰ روزه
- طرح فروش فوقالعاده ایرانخودرو: تحویل ۹۰ روزه
- پیشفروش ایرانخودرو: موعد تحویل ۴ تا ۶ ماهه
شرکتکنندگان در سه گروه اصلی قرار داشتند:
۱. متقاضیان عادی
۲. متقاضیان طرح جوانی جمعیت ایرانخودرو
۳. متقاضیان طرح جایگزینی خودروهای فرسوده
نتایج قرعهکشی طرح جوانی جمعیت و سایر گروهها از طریق پیامک و سایت رسمی فروش ایرانخودرو به نشانی ikcosales.ir اطلاعرسانی میشود.
چه عواملی باعث تداوم کمبود عرضه خودرو در ایران شده است؟
تحلیلگران صنعت خودرو سه عامل اصلی را در بحران عرضه در بازار خودرو مؤثر میدانند:
- تولید محدود داخلی بهدلیل هزینههای بالا و کمبود قطعات.
- نظام قیمتگذاری دستوری که انگیزه افزایش تیراژ را کاهش داده است.
- سیاستگذاری متمرکز و انحصاری در فروش، که امکان شکلگیری بازار رقابتی خودرو را از بین برده است.
در نتیجه، تقاضای واقعی مصرفکننده با صفهای طولانی ثبتنام و رقابت کاذب میان خریداران جایگزین شده است؛ وضعیتی که فضای بازار را برای سوداگری در بازار خودرو و فعالیت دلالان فراهم میکند.
فاصله قیمت کارخانه تا بازار؛ عامل اصلی تقاضای کاذب
در هر دوره از طرح فروش ایرانخودرو، اختلاف چندصد میلیون تومانی میان قیمت کارخانه و بازار آزاد، یکی از دلایل اصلی هجوم متقاضیان به قرعهکشیهاست.
در شرایطی که قیمت خودرو در بازار آزاد چند برابر قیمت کارخانه است، بسیاری از ثبتنامکنندگان با هدف کسب سود از مابهالتفاوت قیمتها وارد طرحها میشوند، نه برای مصرف شخصی.
این پدیده، که نتیجهی فقدان سازوکار رقابتی و محدودیت عرضه است، بهجای ایجاد تعادل در بازار، موجب افزایش التهاب و بیاعتمادی مصرفکنندگان شده است.
آیا اصلاح سیاستگذاری صنعت خودرو ممکن است؟
کارشناسان باور دارند که اصلاح ساختار فروش خودرو و تغییر مسیر از نظام اداری به نظام بازار آزاد و شفاف، تنها راه عبور از این بحران است.
پیشنهادهای مطرحشده شامل:
- افزایش تولید و تنوع عرضه توسط خودروسازان داخلی
- آزادسازی واردات هدفمند خودروهای اقتصادی
- توسعه فروش اقساطی خودرو با تسهیلات بانکی کمبهره
- ایجاد رقابت واقعی از طریق حذف انحصارات موجود
اجرای چنین سیاستهایی میتواند نسبت عرضه و تقاضا را متعادل کرده و در بلندمدت بازار خودرو ایران را از وضعیت صفمحور به سمت نظام مشتریمحور و رقابتی سوق دهد.
جمعبندی
صف میلیونی خرید خودرو در نهمین قرعهکشی اخیر ایرانخودرو، بار دیگر نشان داد که بازار خودرو ایران بیش از هر زمان دیگری به اصلاح سیاستگذاری و تغییر مدل فروش نیاز دارد. در حالی که بسیاری از کشورهای جهان با فروش آزاد و اقساطی خودرو برای جذب مشتری رقابت میکنند، مصرفکننده ایرانی هنوز برای خرید یک خودروی داخلی باید در قرعهکشی و سهمیهبندی شرکت کند.
تا زمانی که مسیر عرضه و تقاضا در صنعت خودرو بهصورت رقابتی، شفاف و پایدار تنظیم نشود، بازار از صفهای میلیونی و تقاضای کاذب رهایی نخواهد یافت.
